سوالات رایج و مهم در مورد هپاتیت:
- زردی یا یرقان چیست؟
مشهورترین نشانه بیماریهای کبدی در بین مردم زردی است. زردی نشانه بیماری است نه خود بیماری.
۲- آیا زردی که در برخی نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود، یک بیماری کبدی است؟
علت زرد شدن نوزادان بستگی به زمان وقوع دارد. در صورتیکه زرد شدن پس از روز سوم و تا پایان هفته اول تولد باشد، زردی فیزیولوژیک نامیده می‌شود و در صورتیکه زردی پس از هفته اول تولد بروز کند، ممکن است به علت مصرف شیر مادر باشد.
در صورتیکه زردی همراه با تشنج، خوب شیر نخوردن باشد، احتمالا ناشی از نقص‌های ژنتیکی آنزیمی است. در هر صورت زردی نوزاد در اغلب موارد منشا کبدی ندارد و واگیردار نیست.
۳- هپاتیت چیست؟
هپاتیت یک بیماری است که کبد را متورم کرده و فعالیت آن را مختل می‌سازد.
این بیماری به علت‌های مختلفی از قبیل ویروس‌ها، باکتری‌ها ، داروها، الکل و … ایجاد می‌شود.
۴- هپاتیت ویروسی چیست؟
هپاتیت ویروسی ناشی از ویروس‌های مختلفی است که شایعتر از همه هپاتیت ویروسی D,C,B,A وEمی باشد.
۵- هپاتیت A چیست؟
هپاتیت A به علت ویروس هپاتیتA ایجاد می‌شود. هپاتیت A بیماری است که از راه مدفوعی _دهانی منتقل می‌شود و اغلب بیماری خودبخود خوب می‌شود و بطرف مزمن شدن نمی‌رود.
۶- هپاتیت B چیست؟
هپاتیت B به علت ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. آلودگی به ویروس هپاتیت B به سه حالت متفاوت ممکن است دیده شود که شامل هپاتیت حاد، هپاتیت مزمن و آلودگی بدون علامت است.
۷- هپاتیت B حاد به چه صورت تظاهر می‌نماید؟
در این حالت، بیمار پس از یک دوره مقدماتی با نشانه‌هایی مانند تب، سرماخوردگی، تهوع، استفراغ و درد شکم، دچار زردی می‌شود. اولین عضوی که زردی در آن مشاهده می‌شود، سفیدی چشم‌ها است. هپاتیت B حاد به طور معمول خودبخود بهبود می‌یابد و پس از ۶ ماه خون از ویروس پاک می‌شود و فقط در ۵ تا ۱۰ درصد بیماران بالغ ممکن است آلودگی مزمن شود.
۸- هپاتیت B مزمن به چه صورت تظاهر می‌یابد؟
در صورتیکه درگیری کبد بیش از ۶ ماه طول بکشد، بیماری را مزمن می‌نامند. در این حالت علائم کمتری تظاهر می‌یابد و بیماری فقط از طریق بررسی‌های آزمایشگاهی شناخته می‌شود. این افراد باید تحت نظر پزشک قرار گیرند.
۹- آلودگی بدون علامت در هپاتیت B به چه صورت است؟
در این حالت فرد بدون هیچگونه نشانه بالینی بیماری کبدی ویروس هپاتیت را در خون خود دارد و می‌تواند آنرا به سایرین انتقال دهد. به این افراد ناقل سالم می‌گویند.
۱۰- چه اقداماتی برای ناقل سالم مورد احتیاج است؟
فرد ناقل سالم احتیاج به درمان و نمونه برداری ندارد. فقط برای کنترل کار کبد، باید هر شش ماه یکبار توسط پزشک بررسی شود و رعایت دستورات بهداشتی برای عدم انتقال ویروس به سایرین را انجام دهد.لازم است برای اطرافیان فرد واکسیناسیون هپاتیت B انجام گردد.
۱۱- راههای انتقال هپاتیت B کدام است؟
۱- تولد از مادر آلوده به هپاتیت B
۲- تماس جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده
۳- استفاده مشترک از ابزارهای آلوده تیز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تیغ و مسواک
۴- تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده
۵- اقداماتی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در مکان‌های نامطمئن و با وسایل آلوده و غیر استریل
۱۲- هپاتیت B از چه راههایی انتقال نمی‌یابد؟
هپاتیت B از طریق دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسیدن، نشستن در کنار فرد آلوده و سایر تماس‌های معمول انتقال نمی‌یابد. حضورافراد آلوده در محیط‌های کار و اجتماع بلامانع است.
۱۳- آیا ظرف غذای فرد مبتلا به هپاتیت B باید از بقیه جدا شود؟
خیر-برخلاف هپاتیت A، ویروس هپاتیت B از راه خون و فرآورده‌های خونی و دیگر ترشحات بدن منتقل می‌شود، بنابراین فرد مبتلا به هپاتیت B احتیاجی به ایزوله شدن ندارد و فقط باید از تماس نزدیک با خون و بقیه ترشحات او پرهیز کرد.
۱۴- با توجه به اینکه در کشور ما، حدود ۳ میلیون ناقل هپاتیت B وجود دارد، برای جلوگیری از سرایت، آیا لازم است که واکسن هپاتیت به همه مردم تزریق شود؟
بنابه دلایل علمی واکسیناسیون در همه مردم لازم نیست. تزریق واکسن فقط در نوزادان و گروههای در معرض خطر انجام می‌شود.گروههای در معرض خطر یعنی کسانیکه در معرض یکی از راههای انتقال ویروس قرار دارند.مانند پرسنل پزشکی و پیراپزشکی.
۱۵- اگر کسی به هپاتیت B حاد مبتلا شود، آیا بدین معنی است که کبد خود را از دست می‌دهد؟
خیر- ۹۰ تا ۹۵ درصد افرادی که هپاتیت B حاد می‌گیرند، با واکنش مناسب بدن خود بهبود می‌یابند و ویروس از بین می‌رود.فقط تا ۵ درصد این افراد مبتلا به هپاتیت مزمن می‌شوند. در گروه مزمن هم اغلب افراد فقط ناقل سالم محسوب می‌شوند و درصد کمی (۱۰-۵%) دچار عوارض شدید می‌شوند.
۱۶- در ایران شایعترین راه انتقال ویروس هپاتیت B کدام است؟
در کشور ما شایعترین راه انتقال از مادر آلوده به نوزاد است.
۱۷- اگر همسر فردی ناقل هپاتیت B باشد. برای جلوگیری از ابتلا بقیه افراد خانواده باید چه کار کرد؟
همسر و فرزندان بیمار و کسانیکه با وی در یک منزل زندگی می‌کنند باید واکسینه شوند و وسایلی که موقع استفاده از آنها احتمال ایجاد جراحت می‌رود مثل مسواک، شانه و به خصوص تیغ ریش تراشی، باید برای هر فرد منحصر به فرد باشد.
۱۸- به چه کسانی واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود؟
- کلیه نوزادن متولد شده از سال ۱۳۷۲
- افرادی که به علت بیماریهای خاص مانند تالاسمی یا هموفیلی نیاز به تزریق مکرر خون یا فرآورده‌های خونی دارند.
- افرادی که دیالیز می‌شوند.
- پرسنل پزشکی (پزشکان، پرستاران و…)
- کسانیکه با فرد ناقل در یک منزل زندگی می‌کنند.
۱۹- اگر یکی از دوستان و همکاران ناقل هپاتیت باشد، آیا لازم است که واکسن هپاتیت تزریق گردد؟
خیر- روابط دوستانه، همکار بودن، داشتن رفت وآمد خانوادگی شانسی برای انتقال هپاتیت B ندارد، بنابراین نیازی به واکسیناسیون نیست.
۲۰- هپاتیت C چیست؟
هپاتیت C به علت ویروس هپاتیت C ایجاد می‌شود. هپاتیت C حاد بر خلاف نوع Aو B تقریبا بدون علامت است و ممکن است علائم غیر اختصاصی مانند سرماخوردگی و بی اشتهایی ایجاد نماید.
۲۱- آیا هپاتیت C حاد مانند A و B ، اغلب خودبخود بهبود می‌یابد؟
متاسفانه خیر - هپاتیت C حاد (۷۰تا ۸۵%) موارد تبدیل به عارضه‌ای مزمن می‌شود و باعث اختلال کارکرد کبد می‌گردد.
۲۲- راههای انتقال هپاتیت C چیست؟
- تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده
- استفاده مشترک از ابزارهای آلوده تیز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تیغ اصلاح و مسواک
- تماس جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده
- خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در محل‌های نا مطمئن و با وسایل آلوده
- تولد از مادر آلوده به هپاتیت C
۲۳- شایعترین راه انتقال هپاتیت C در کشور ما کدام است؟
درحال حاضر استفاده از سرنگ‌های مشترک بین معتادان تزریقی شایعترین راه انتقال در کشور ماست.
۲۴-آیا ممکن است فردی هم هپاتیت C داشته باشد، هم هپاتیت B ؟
با توجه به راههای مشترک انتقال این دو ویروس پاسخ مثبت است. اغلب کسانیکه آلودگی به هر دو ویروس را دارند، معتادان تزریقی هستند.
۲۵- واکسن برای جلوگیری از انتقال هپاتیت C وجود دارد؟
تاکنون واکسنی ساخته نشده که بتواند در برابر ویروس هپاتیت C مصونیت ایجاد کند.
۲۶- کدام ویروس هپاتیت از راه جنسی بیشتر منتقل می‌شود؟
ویروس هپاتیت B بیش از هپاتیت C از راه تماس جنسی منتقل می‌شود. موارد هپاتیت C ناشی از تماس جنسی غالباً در افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند دیده می‌شود.
با توجه به شباهت راههای انتقال هپاتیت و ویروس عامل بیماری ایدز، بسیاری از مبتلایان به ویروس ایدز بطور همزمان به ویروس هپاتیت B وC هم آلوده اند، که این امر موجب تشدید علائم و مشکلات بیماران و کوتاه تر شدن عمر آنان می‌شود.
۲۷-آیا تاتو‌ها باعث انتقال ویروس می‌شود؟
بله – انواع خالکوبی و تاتو بویژه اگر در مکان‌های سنتی و آلوده انجام شود، هپاتیت B و C را منتقل می‌کند. در صورت تمایل به انجام تاتو حتما از وسایل یکبار مصرف و مکان‌های مطمئن استفاده شود.
۲۸- راههای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B و C کدام است؟
باتوجه به راههای انتقال هپاتیت B و C راههای پیشگیری عبارتند از:
۱- تزریق سه نوبت واکسن هپاتیت B در افراد در معرض خطر
۲- جلوگیری از تماس با خون یا سایر ترشحات افراد آلوده (عدم استفاده از وسایل آغشته به خون مانند تیغ، خالکوبی، تاتو و …)
۳- ترک اعتیاد، تغییر شیوه‌های مصرف و پرهیز جدی از استفاده اشتراکی از سرنگ‌ها
۴- پرهیز از تماس جنسی مشکوک و حفاظت نشده
۲۹- اگر لباس کسی آغشته به خون بیمار مبتلا به هپاتیت Bو یا C شود، چه اقداماتی باید انجام داد؟
در صورتیکه لباس یا هر شیئی دیگری به خون فرد آلوده آغشته شود، در ابتدا باید خون را با آب سرد در حالی که دستکش به دست است کاملا شسته شود. چون ویروس در خون خشک شده هم تا مدتی باقی می‌ماند، بنابراین باید خون کاملا پاک شود. سپس با دو روش می‌توان وسیله را ضد عفونی کرد:
۱- استفاده از مواد ضد عفونی کننده مانند مایعات سفید کننده و مواد کلر دار برای مدت ۲۰ دقیقه
۲- جوشاندن برای مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
۳۰- آیا برای مبتلایان به هپاتیتC محدودیتی از نظر ازدواج وجود دارد؟
یکی از راههای انتقال هپاتیتC ، انتقال از راه تماس جنسی با فرد آلوده است، ولی شانس این انتقال بسیار پایین می‌باشد، بطوریکه در اغلب موارد هپاتیتC از همسر به طرف مقابل منتقل نمی‌شود. بنایراین فرد آلوده به هپاتیتC می‌تواند ازدواج کند.
۳۱- آیا وجود یک فرد ناقل در منزل خطرناک است؟
در صورتیکه دستورات ساده بهداشتی رعایت شده و واکسیناسیون انجام شود، شانسی برای انتقال هپاتیت B بین افراد خانواده باقی نمی‌ماند.
۳۲- آیا یک فرد ناقل هپاتیتC می‌تواند ازدواج کند؟
با انجام واکسیناسیون برای همسر فرد ناقل هیچ خطری از نظر ازدواج وجود ندارد و باردار شدن دختر ناقل هم برای جنین خطرناک نیست، چون با استفاده از روش‌های پیشگیری می‌توان از آلودگی فرزند جلوگیری کرد. □
*********************
هپاتیت B
اطلاعات اولیه
هپاتیت B بوسیله ویروس HBV بوجود می‌آید. می‌توان افراد را علیه این بیماری واکسینه کرد. این ویروس در خون ، منی و مایعات واژینال وجود دارد و از طریق تماس جنسی ، وسایل آلوده تزریق دارو منتقل می‌شود. زنان باردار آلوده می‌توانند از طریق جفت یا در موقع زایمان ، ویروس را منتقل کنند. میزان HBV در خون نسبت ویروس هپاتیت A بسشتر است و همین باعث انتقال راحت‌تر آن می‌شود. هپاتیت B منتقل شده از مادر به نوزاد در موقع تولد می‌تواند به دو شکل مزمن و حاد دیده شود. مزمن یعنی دستگاه ایمنی بدن تا ۶ ماه نمی‌تواند ویروس را شناسایی و نابود کند، در حالی که ویروس برای ماهها و سالها در کبد باقی مانده و به فعالیت و تکثیر ادامه می‌دهد.
این باعث سرطان کبد و آسیب آن می‌شود. کمتر از ۱۰ درصد بزرگسالان بیماری را به شکل مزمن نشان می‌دهند، در حالی که این رقم در کودکانی که در موقع تولد آلوده شده‌اند به ۹۰ درصد و در نوجوانان به ۳۰ - ۲۵ درصد می‌رسد. خطر ابتلا به ویروس در بزرگسالان بستگی به سلامتی دستگاه ایمنی دارد. برای مثال افرادی که دستگاه ایمنی آنها به دلایلی مانند پیوند عضو ، دیالیز و مشکلات کلیوی ، شیمیوتراپی و ایدز تضعیف شده است بیشتر از افراد سالم مبتلا می‌شوند. گزارشها نشان داده است که ۹۰ درصد افراد مبتلا به ایدز به هپاتیت آلوده شده‌اند و از این تعداد ۱۵ درصد ، آن را به شکل مزمن نشان می‌دهند.
نشانه‌های بیماری
تمام افراد آلوده شده با این ویروس علایم بیماری حاد را نشان نمی‌دهند. ۴۰ - ۳۰ درصد افراد آلوده شده علامت خاصی را نشان نمی‌دهند. معمولا علایم حدود ۶ - ۴ هفته بعد از ورود ویروس بروز می‌کند. مانند هپاتیت A افراد آلوده شده با ویروس هپاتت B حاد احساس بیماری می‌کنند و قادر به انجام کاری نیستند. کمتر از یک درصد افراد آلوده این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان می‌دهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ می‌شود.
اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ۶ ماه مراقبت کند، شخص علایم هپاتیت مزمن را نشان می‌دهد. نشانه‌های هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد باشد. معمولا در افرادی که چندین سال است مبتلا به بیماری هستند گروهی از علایم اضافی را نشان می‌دهند. این علایم شامل کهیر، جوش های پوستی ، آرتریت ، سوزش یا مورمور کردن در بازوها و پاها (Polyneuropathy) می‌باشد.
چگونگی تشخیص هپاتیت B
اولین راه تشخیص استفاده از آزمایش خون است که آنتی ژن ها و آنتی بادیها که بوسیله دستگاه ایمنی در مقابل ویروس ساخته می‌شود را مشخص می‌کند. آزمایشهای ضروری برای تشخیص آلودگی ، تشخیص آنتی ژن HBSAg (آنتی ژن سطحی B) و دو آنتی بادی HBS ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن سطحی) و آنتی بادی HBC ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن مرکزیB) می‌باشد.
آزمایش با ویروس HBV
بوسیله آزمایش بار ویروسی می‌توان تعداد ویروس را در خون مشخص کرد. اگر بار ویروسی بیشتر از صد هزار نمونه در میلی‌لیتر باشد نشان دهنده فعالیت ویروس در کبد می‌باشد. وقتی بار ویروس از این مقدار بالاتر رود و آنزیمهای کبدی نیز افزایش یابد درمان باید شروع شود. اگر تعداد کمتر از این مقدار باشد و HBe Anti مثبت و HBeAg منفی باشد باید دستگاه ایمنی را کنترل کرد. در این حال نیز ویروس می‌تواند منتقل شود.
آزمایش آنزیمی کبدی
آزمایش آنزیم کبدی میزان آنزیمهای کبد مانند آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) را مشخص می‌کند. افزایش این آنزیمها نشانه آسیب کبد است. در هپاتیت حاد این آنزیمها افزایش پیدا می‌کند ولی موقتی است و ندرتا مشکلات دراز مدت کبدی بوجود می‌آورد. در هپاتیت مزمن مقدار ALT کبد به شکل دوره‌ای یا دائمی افزایش می‌یابد و خطر آسیبهای کبدی دراز مدت را افزایش می‌دهد.
بیوپسی کبد
این روشها میزان آسیب کبدی را مشخص نمی‌کنند به همین دلیل از بیوپسی کبد استفاده می‌شود. بیوپسی برای افرادی که بار ویروسی خیلی بالاتر از صد هزار دارند و آنزیمهای کبد در آنها افزایش پیدا کرده است استفاده می‌شود.
ارتباط هپاتیت B و ایدز
بزرگسالانی که به ویروس هپاتت B آلوده شده‌اند کمتر از ۱۰ درصد احتمال دارد آلودگی را به شکل مزمن نشان دهند ولی اگر شخص به ایدز مبتلا باشد این احتمال به ۲۵ درصد می‌رسد. زیرا این افراد دستگاه ایمنی ضعیفی دارند. در افراد مبتلا به ویروس ، پاسخ به هپاتیت ضعیف شده یا از بین می‌رود. این موضوع باعث فعال شدن ویروس می‌شود و در نتیجه خطر آسیب کبد را افزایش می‌دهد. ارتباط بین ایدز شدت هپاتیت کاملا معلوم نیست ولی گزارشها نشان داده است که در افراد آلوده با هر دو ویروس خطر ابتلا به سیروز کبدی بیشتر می‌شود و بار ویروسی بالاتر می‌رود. همچنین در این افراد خطر از کار افتادگی کبد دو برابر می‌شود.
درمان هپاتیت B
فرد مبتلا به نوع حاد بیماری احتیاج به درمان ندارد و می‌تواند با استراحت و قرصهای ایبوپروفن و نوشیدن مایعات بیماری را تحت نظر قرار دهد. درمان فقط برای افراد مبتلا به هپاتیت مزمن تجویز می‌شود. هدف از درمان ، کاهش بار ویروسی می‌باشد.
وضعیت انواع هپاتیت در ایران :***
علت عمده بروز بیماری هپاتیتA ( ای) در ایران رعایت نکردن بهداشت غذایی است
دولت با کلرینه کردن آب آشامیدنی وظیفه خود را در راستای پیشگیری از بیماری هپاتیت انجام می دهد، و مردم باید با ضدعفونی کردن میوه، سبزیجات و رعایت بهداشت فردی از ابتلا به‌این بیماری جلوگیری کنند.
مقاومت ویروس هپاتیت E در آبهای آلوده و فاضلابها بیشتر است، در نتیجه درصورت رعایت نکردن بهداشت محیط زیست و بهداشت عمومی جامعه، این بیماری می‌تواند بصورت اپیدمی شدید شیوع پیداکند.
آمارهای دقیق درخصوص وضعیت و شاخصهای بیماریهایی نظیر هپاتیت در کشور ایران وجود ندارد و جالب است که وزارت بهداشت و سازمان های وابسطه نه تنها فعالیتی در رابطه با آمارگیری صحیح در مورد موارد بیمار و آلوده انجام نمی دهد بلکه جلوی انجام فعالیت تحقیقی سازمان ها و افراد را جهت انجام بصورت تحقیق را می گیرد.
در حال حاضر هپاتیت B یکی از مشکلات عمده سلامت کشور ایران است و نزدیک به ۲ الی ۷ درصد افراد جامعه به نوعی با این بیماری درگیر هستند.( درگیر بودن به معنی بیمار بودن همه این افراد نیست).
واکسنی که به منظور پیشگیری از این بیماری در حال حاضر در ایران وجود داردبا تزریق یک دوره کامل تقریبا می تواند افراد را کاملاً در برابر هپاتیت B مصون کند.
در ایران بدلیل آلودگی بالا لازم است،در بخش سلامت اقدامات کافی جهت افزایش آگاهی افراد، ارتقای سطح بهداشت فردی و اجتماعی و آموزش به گروه های پرخطر انجام پذیرد.
گروه های پرخطر در مورد هپاتیت” B “و “C” را شامل کلیه پرسنل پزشکی، بیماران دیالیزی، بیمارانی که به هر دلیل خون دریافت می کنند، معتادان تزریقی و نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت به دنیا می آیند،
مشکل ۹۰ درصد بیماران هپاتیتی با اقدامات ساده نگهدارنده کنترل می شود اما ۱۰ درصد باقی مانده ممکن است دچار شکل پیشرونده و مزمن بیماری شده و امکان بهبودی نداشته باشند.
ویروس هپاتیت بی در مقابل حرارت و رطوبت مقاوم است .
دانشمندان به منظور ایجاد روش موثر برای درمان هپاتیت B، یک فن‌آوری ژنتیکی را تحت کنترل درآورده‌اند آنها روشی را برای تزریق ملکول‌های کوچک به نام RNA های مداخله‌گر کوچک به جریان خون یافته‌اند که ژن‌هایی که در تکثیر ویروس نقش مهمی دارند را خاموش می‌کنند. این ملکول‌ها در پوشش چربی قرار داده شده و سپس به خون تزریق می‌شوند. در این بررسی تزریقات انجام شده سطوح ویروسی را در حیوانات آلوده تا ۹۰ درصد کاهش داده‌اند
هپاتیت B شدیدترین عفونت ویروس کبدی در جهان است و ظاهرا عامل اصلی سرطان کبد است. طبق تخمین سازمان جهانی بهداشت هپاتیت B منجر به مرگ بیش از یک میلیون نفر در سال می‌شود.
برای حفاظت در برابر این بیماری واکسن‌هایی وجود دارد اما درمان دارویی آن گران و تقریبا غیرموثر است.
دانشمندان در نظر دارند سال آینده اولین آزمایشات را بر انسان آغاز کنند.
کارشناسان وزارت بهداشت ایران می گویند یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در کشور ایران به هپاتیت B و C آلوده اند.ولی آمار غیر رسمی می گوید در کشور ایران حدود ۲ میلیون نفر آلوده به ویروس هپاتیت B و بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتیت C داریم. به عبارتی، ۷/۱ درصد جمعیت کشور ناقلین مزمن هپاتیت B و ۱/۳ درصد جمعیت کشور نیز به ویروس هپاتیت C آلوده هستند.
البته خوشبختانه اکثر کسانی که در ایران به هپاتیت B آلوده هستند، هپاتیت غیرفعال دارند (کسانی که فقط ویروس در بدنشان وجود دارد) و فقط باید هر ۶ ماه یک بار آزمایش بدهند، ولی در عوض، متاسفانه هپاتیت C و B بیشتر در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی دیده می‌شود.
سالانه نزدیک به ۱۰ هزار نفر آلوده به هپاتیت B و C در کشور گزارش می شود.
در ایران آمار مربوط به هپاتیت B و Cاز سال ۱۳۷۷تا کنون بین ۷ هزار تا ۱۱ هزار مورد آلوده در سال به صورت متغیر بوده است، به گونه ای که در سال ۷۷ حدود ۷ هزار مورد آلوده به این نوع هپاتیت ها در کشور وجود داشت اما در سال های اخیر ۱۰ هزار مورد بوده که شایع ترین آنها هپاتیت B و بیش از ۸ هزار مورد است.و از میان ۸ هزار مورد آلوده به هپاتیت B نزدیک به دو هزار نفر فاز بیماری را طی می کنند.
مطالعات ایران بر روی جمعیت عمومی کشورنشان می دهد ، که ۷/۱ درصد جمعیت کشور را آلوده شدگان به هپاتیت B و در سایر مطالعات این میزان ۲ تا ۳ درصد را شامل می شود همچنین ۱/۰ درصد نیز آلوده به هپاتیت C در کشور تخمین زده می شود.البته کارشناسان غیر دولتی این آمار را واقعی نمی دانند و درصد افراد آلوده را بیشتر تخمین می زنند.
از آنجا که ۶۰ تا ۸۰ درصد افراد آلوده به هپایتت C به سمت مزمن شدن بیماری می روند ،بنابراین اگر چه شیوع آن نسبت به هپاتیت B کمتر است اما مشکلات و معضلات مربوط به هپاتیت C بیشتراست چرا که درصد کمی از افراد آلوده به هپاتیت B، بیماری آنها مزمن می شوند.
زمانی که هپاتیت اثر منفی خود را بر کبد بگذارد ، سبب از بین رفتن سلول های کبدی و از کارافتادن سیستم فعالیت کبدی می شود که به دنبال آن آسیب شکمی را به همراه دارد بنابراین نگرانی های مربوط به بیماری هپاتیت زمانی است که این بیماری به سمت مزمن شدن می رود.
هپاتیت A در کشور ایران شیوع بالایی دارد اما خوشبختانه از نوع هپاتیت هایی است که سرانجام خوبی دارد چرا که درصد بسیارکمی از افراد آلوده به این نوع هپاتیت به طرف مزمن شدن می روند، به گونه ای که بسیاری از افراد ممکن است در کودکی به این بیماری مبتلا و یا نسبت به آن ایمن شده اند اما چون در صورت ابتلا به آن نیز، سیر طولانی و مزمن شدن را طی نمی کند بنابراین نمی تواند مشکل ساز باشد.
پس از ادغام برنامه واکسیناسیون هپاتیت B در نوزادان و برنامه کشور ی در خصوص کنترل هپاتیت B ایران به موفقیت هایی رسیده است به گونه ای که میزان هپایتت B در جمعیت کشور ایران تا حدودی کاهش یافته است.
تعداد مبتلایان به هپاتیت C در کشور زیر یک درصد است. البته از کل انواع هپاتیت اطلاعات دقیقی در دست نیست.با توجه به این که ایران در مجاورت کشورهایی با آمار بالای هپاتیت C و B قرار دارد، همیشه در معرض خطر است .
در سال ۱۳۷۹ در زندان‌های کشور ایران اپیدمی هپاتیت C در حدود ۲۰ درصد بود که با توزیع سرنگ یک بار مصرف در بین زندانیان و تغیر اعتیاد آنها از تزریقی به خوراکی، این بیماری کاهش یافت به گونه‌ای که در سال ۸۴ حدود ۵ درصد از معتادان تزریقی به هپاتیت C مبتلا بوده‌اند.
۲۰۰ میلیون ناقل هپاتیت C در جهان وجود دارد، و با توجه به این که رفتارهای خطرساز و اعتیاد تزریقی در دنیا روند رو به رشدی دارد، تعداد مبتلایان به هپاتیت C نیز در حال افزایش است.
در حال حاضر حدود ۲۰۰ هزار بیمار هپاتیت C در ایران شناسایی شده‌اند.
همچنین هپاتیت B در مردان شایعتر از زنان است، و بیماری هپاتیت B در افرادی مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی‌ها که به صورت مداوم خون و فراوده‌های خونی دریافت می‌کنند، شایعتر است که البته با کارهای صورت پذیرفته در زمینه سالم‌سازی خون در سازمان انتقال خون ایران تعداد این بیماران نیز کاهش یافته است، به گونه‌ای که از سال ۷۵ تاکنون تنها ۲ مورد بیماری هپاتیت در هموفیلی‌های کل کشور ایران گزارش شده است.
واکسیناسیون هپاتیت نقش موثری در کاهش تعداد مبتلایان به هپاتیت B داشته است و از سال ۷۲ به بعد تمام نوزادان متولد شده در ایران در بدو تولد واکسن هپاتیت B را دریافت می‌کنند و متولدان ۶۸ تا ۷۲ نیز از امثال این واکسن را دریافت کرده اند.
از ۱۵ اسفند ماه سال ۱۳۸۵ متولدان سال ۶۸ این واکسن را دریافت کرده‌اند و متولدین سال‌های ۶۹ تا ۷۲ نیز در سال‌های بعد در برابر بیماری هپاتیت B واکسینه خواهند شد.
لازم به ذکر است به علت افزایش رفتارهای پرخطر در بین معتادان تزریقی ، ویروس هپاتیت B در کشور ایران رو به افزایش است.
هم اکنون ۳ درصد جمعیت جهان به ویروس B و C مبتلا هستند ،گرچه اطلاعات آماری دقیق در ایران وجود ندارد ولی به نظر می رسد این رقم در ایران حدود یک درصد باشد. البته این رقم در برخی از استانهای کشور نیز متغییر است.
با ساخت و تولید واکسن های هپاتیت در کشور ایران ، هم اکنون شیوع این ویروس در ایران بسیار کاهش یافته و در سطح کشورهای همسایه نیز ، ایران در وضعیت بهتری قرار دارد.
هم اکنون ویروس هپاتیت B و C بیشتر افراد در گروههای سنی ۲۰ تا ۴۰ سال جامعه را مبتلا کرده است.
لازم به ذکر است هپاتیت B شایع ترین نوع هپاتیت در کشور ایران است و این هپاتیت هم اکنون به عنوان یکی از اصلی ترین بیماریهای کبدی در ایران گزارش شده است.
هم اکنون برای کاهش و مبارزه با ویروس هپاتیت B در کشور ایران مطالعات این ویروس در چند استان کشور آغاز شده است.
در حال حاضر ما در کشورمان حدود ۲ میلیون نفر آلوده به ویروس هپاتیت B و بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتیت C داریم. به عبارتی، ۷/۱ درصد جمعیت کشور ناقلین مزمن هپاتیت B و ۱/۳ درصد جمعیت کشور نیز به ویروس هپاتیت C آلوده هستند.
مناطق جغرافیایی دنیا از نظر درصد انسان‌های آلوده به هپاتیت به ۳ دسته تقسیم می‌شود: ۱ - مناطقی با آلودگی کم، که میزان ناقلین هپاتیت آن کمتر از ۲ درصد و شامل آمریکا و اروپاست. ۲ - مناطق با آلودگی متوسط، بین ۲ تا ۷درصد است. ۳ - مناطقی با آلودگی بالا که میزان ناقلین بیش از ۷ درصد و شامل کشورهایی همچون چین و تایوان است.
ایران تا ۱۰ سال پیش در منطقه با شیوع متوسط قرار داشت (حداقل ۳درصد ابتلا به هپاتیت در کشور) اما باز جای شکرش باقی است که در حال حاضر با پیشگیری و اجرای واکسیناسیون کشوری، در برخی از نواحی، میزان ابتلا به زیر ۲ درصد رسیده است؛ به عنوان مثال در تهران میزان شیوع کمتر از ۲ درصد است.
