نشانه های وابستگی افراطی به همسر

 خیلی وقت بود که از او بی‌خبر بودم تا اینکه یک شب سرزده به خانه‌اش رفتم. آن شبی که مهمان سرزده‌اش شدم، شوهرش ماموریت بود. و اصلا داستان و مشغولیت ذهنی من از همان شب شروع شد. برایم از این گفت که از همان ابتدای ازدواجش تا الانی که حدود ۲۰ سال می‌گذرد، وابستگی شدید و غیرمعمولی به همسرش دارد. گفت همیشه به شوهرش می‌گوید که کاش من آدمک کوچکی بودم که در جیبت جا می‌شدم و می‌توانستم همه‌جا و همیشه کنارت باشم. برایم گفت که شوهرم از این وابستگی‌هایم کلافه می‌شود، اما دست خودم نیست و نمی‌توانم این وابستگی و گاهی این حساسیت را کنار بگذارم.

حرف‌های آن شب دوستم باعث شد من مطالعه زیادی بر این داشته باشم که آیا وابستگی به همسر خوب است؟ چطور می‌توان وابستگی بیش‌ازحد و ناسالم به همسرمان را کنار بگذاریم؟ در ادامه این مقاله آن چه که در این مدت خوانده و شنیده‌ام را در اختیارتان می‌گذارم.

وابستگی عاطفی یا حمایت عاطفی؟

اول از همه این سؤال برای ما پیش می‌آید که اصلاً وابستگی همسران به یکدیگر خوب است یا آسیب‌زا؟ مسلماً نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوج‌ها برای داشتن یک رابطه سالم و تربیت کودکان لازم است. این حس نزدیکی به زوجین کمک می‌کند تا خود و همسرشان را به‌عنوان یک واحد ببینند، درک کنند و بپذیرند. با‌این‌حال، وقتی این وابستگی افراطی شود، به خود فرد، همسرش و در کل به رابطه آسیب می‌رساند. یک تصویر ذهنی کلیشه‌ای وجود دارد که معمولاً وقتی صحبت از وابستگی شدید عاطفی به همسر می‌شود خیلی از افراد تصور می‌کنند این مشکل فقط در خانم‌ها وجود دارد؛ اما باید به این نکته اشاره کنیم که وابستگی عاطفی شدید و افراطی به همسر مختص هیچ جنسیتی نیست و مردان هم به اندازه زنان می‌توانند به همسرشان وابستگی غیرعادی داشته باشند. این مسئله به‌ویژه بعد از تولد فرزند دیده می‌شود که مردان احساس می‌کنند همه توجه همسرشان به فرزند معطوف شده و ممکن است احساس کنند رها شده‌اند

پژوهش‌های انجام‌شده درباره وابستگی عاطفی در زوجین به این اشاره می‌کند که همسران باید بتوانند نیازهای عاطفی یکدیگر را برآورده کنند. همین نکته است که باعث می‌شود رابطه آنها سالم، ایمن و شاد باشد.

خیلی اهمیت دارد که مطمئن باشیم فردی که برایمان مهم است، همیشه و حتی وقتی با ما هم‌عقیده نیست، هوایمان را دارد. به‌علاوه، اهمیت‌دادن او به نظرات و عقایدمان، حتی زمانی که با آنها مخالف است، باعث افزایش اعتماد‌به نفس و عزت نفس در ما می‌شود. اما این نکته را در نظر داشته باشید که حمایت عاطفی با وابستگی عاطفی تفاوت دارد.

وقتی حرف از وابستگی به میان می‌آید، یعنی برای خودمان ارزش یکسانی قائل نیستیم و همیشه باید فرد مهمی در زندگی‌مان باشد که دائماً به ما یادآوری کند آن‌قدر خوب، مهم و با‌ارزش هستیم که لایق عشق او باشیم. در مواقعی که با وابستگی عاطفی روبرو هستیم، دائما نگران تأیید احساسی یا تعهد همسرمان هستیم، بیشتر از اینکه به رابطه‌مان توجه کنیم، فقط نگران شک‌هایمان هستیم، به‌خصوص شک به خودمان. همیشه گمان می‌کنیم که به اندازه کافی خوب نیستیم و برای همین درصدد آن هستیم که به هرصورتی از همسرمان تأیید بگیریم. وقتی در رابطه به‌اندازه کافی احساس امنیت نمی‌کنیم، عشق به همسرمان ناخودآگاه تبدیل به ترس می‌شود. دائماً نگرانیم که همسرمان ترکمان کند، خیانت کند یا ما را پس بزند. هرقدر بیشتر نگران این موضوع باشیم، بیشتر به او وابسته می‌شویم و درنهایت رابطه‌مان بیشتر تنزل پیدا می‌کند.

راه رهایی از وابستگی افراطی

دیدن، شنیدن و شفای کودک درون: مدل رفتاری امروز ما تا حد زیادی ناشی از آسیب‌های روانی در کودکی است. برای ریشه‌یابی و درمان وابستگی افراطی خود باید به روان‌شناس و متخصص مراجعه کنید. اما در نهایت، این خود ما هستیم که می‌توانیم این آسیب‌ها را به‌خوبی ببینیم و درمان کنیم. هر وقت تردیدهای قدیمی به سراغتان می‌آیند، باید آنها را بشناسید و ببینید از کدام بخش از کودک وجودتان سرچشمه گرفته‌اند. در واقع، زمانی‌که تأیید از همسرتان یا کنترل کردن او، به سراغتان می‌آید باید کودک درونتان را کنترل کنید نه همسرتان را. شما کودک درونتان را باید بخشی جدای از خودتان ببینید تا بتوانید به عنوان یک فرد بالغ، کنترل بیشتری روی او داشته باشید. حالا باید به‌عنوان فردی بالغ به آن کودک اطمینان بدهید که همیشه لیاقت عشق، محبت، اعتماد و پذیرش را دارد.

صداقت با خود، دوست داشتن خود: روش دیگر برای مقابله با وابستگی ناسالم به شریک زندگی، صداقت و برقراری ارتباط است؛ اما در این مورد خاص، یعنی وابستگی شدید عاطفی، فردی که باید با او روراست باشید خودتان هستید نه همسرتان. هرقدر بیشتر با خودتان روراست باشید، راحت‌تر می‌توانید نیازهایتان را به زبان بیاورید. چه توقعی از همسرتان دارید که برآورده نمی‌کند؟ وقتی این نیازها را به زبان می‌آورید، خودتان بیش از پیش متوجه منطقی یا غیرمنطقی بودن آنها می‌شوید. روان‌شناسان معتقدند که ازدواجی که با وابستگی شدید و غیرمنطقی عاطفی همراه باشد معمولاً باعث از بین‌رفتن «خود» فرد می‌شود؛ یعنی باید فردیت خودتان را حفظ کنید و مراقب باشید که در جریان وابستگی شدید و ناسالم عاطفی از بین نرود.‏